Tersija Urbanistike “Çarshija e Madhe” është një monument i trashëgimisë kulturore në Gjakovë, Kosovë. Ky monument është i kategorisë “Arkitekturor”, i miratuar me numër E.K.59/55. Pazari i Madh i Gjakoves u shfaq me paraqitjen e mjeshtrit të parë te prodhimeve artizanale të përpunimit; ajo u ngrit atëherë kur Gjakova mori statusin e qytetit të vogël, kur në vitin 1594/95 Selman Hadim Aga dhuroi disa objekte publike, të cilat i kishte ndërtuar në institucionet fetare Xhamia e Hadumit, (një shkollë fillore fetare ), një bibliotekë, një muvakit-hane, “një ndërtesë për matjen e kohës dhe përcaktimin e kalendarit “, një banjë publike (hamam), një han dhe disa dyqane.
Per mirmbajtjen e ndertesave te permendura ai kerkoi nga sulltani te bashkangjit “vakifin” e tij disa toka ne pronsi te Sulltanit duheshin te perdoreshin per mirmbajtjen e ketyre ndertesave te permendura dhe per pagesen e stafit qe punonte aty. Megjithatë, faktet e para të drejtpërdrejta për Pazarin e Madh u siguruan nga udhëtari turk Evlia Çelebi, i cili vizitoi Gjakovën në vitin 1662 dhe, me sa duket, u mahnit nga bukuria dhe thesari i qytetit dhe i qytetarëve të Gjakovës. Ndër të tjera, ai shkroi: «Gjakova ka dy mijë shtëpi të zbukuruara të vendosura në një fushë të gjerëe. Ka dy xhami të bukura, xhami pa një minare (“mesjide”). Ka një banjë të bukur publike (hamam) që kënaq zemrën tënde dhe rreth treqind dyqane me një mijë lloje zanate.
Duke iu referuar përshtypjeve që Gjakovarët ia kanë lënë, vazhdon: “Meqë ka një klimë të bukur, banorët jane të mirë dhe të sjellshem”. Siç shihet nga fillimi, në Pazarin e Madh ka një numër të madh dyqanesh, në të cilat janë zhvilluar pothuajse të gjitha llojet e tregjeve me qëllim përmbushjen e të gjitha nevojave të popullsisë së rajonit të Gjakovës dhe të eksportit si ato të përpunuesve të metaleve, përpunuesve të lëkurës, përpunuesve të tekstilit, leshi të bardhë,prodhuesit e qilimave etj. Përpunimi i metaleve përfshirë disa tregti shumë të rëndësishme për atë kohë, të tilla si armë , argjendar, prodhimet e enëve te bakrit teneqe punues etj.
Në shekullin e 18-të përmendet mjeshtri njohur Tush i armëve te zjarrit , në Gjakovë, të cilët merreshin jo vetëm me prodhimin e tyre, por edhe me dekorimin e tyre. Si mjeshtër i armëve luksoze që prodhoheshin, të cilat në atë kohë u kërkuan pa asnjë dallim nga të gjitha klasat shoqërore, ai arriti të krijonte, në këtë shekull, “shkollën e njerëzve” të kësaj tregtie, të njohur deri më sot me emrin e tij
